මේ මස මුලදී ඇෆ්ගනිස්ථානයෙන් ඇමරිකානු හමුදා ඉවත් කර ගැනීමත් සමඟ දහස් ගණන් ඇෆ්ගන් ජාතිකයින් රට හැර යාමට සොයමින් සිටිති. පෙර නොවූ විරූ ආකාරයේ මානුෂීය අර්බුදයකට මුහුණ දී සිටි එක්සත් ජනපදයේ සහ යුරෝපයේ දේශපාලනඥයින් සරණාගතයින් මුහුණ දුන් දුෂ්කරතා ගැන කිඹුල් කඳුළු සලමින් වැලපෙන අතර, ඔවුන්ගේ දුක් වේදනා අමතක කර දමා ඇත.

ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ජනතාව විශාල වශයෙන් අවතැන් වීම ආරම්භ වූයේ එක්සත් ජනපදය ඉවත් වීම නිසා පමණක්ම නොවේ. මේ වන විට ඇෆ්ගනිස්ථානය තුලම අවතැන් වූ ජනතාව මිලියන 3.5 ක් පමණ වන අතර ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය රට තුල ලැගුම් ගැනීම හේතුවෙන් තවත් මිලියන 2.5 ක් වෙනත් රටවල සරණාගතයින් වී සිටිති. මෙම වසරේ ගැටුම් උත්සන්න වීම හේතුවෙන් ඇෆ්ගනිස්ථානුවන් මිලියන භාගයකට පමණ නිවාස අහිමි වී තිබේ. කෙසේ වෙතත්, රටේ ඇතිවී තිබෙන අස්ථාවරභාවය වැඩිවීමත් සමඟ මෙම සංඛ්‍යාව ඉතා සීග්‍රයෙන් ලෙස ඉහළ යාමට නියමිත ය.

ඇෆ්ගනිස්ථානුවන්ට තම නිවෙස් වලින් බලෙන් පිටමන් කර හැරීම වධ හිංසා වලින් එකක් පමණි. මේ වන විට මිලියන තුනකට අධික ජන ජීවිත අනතුරට පත් කරමින් මිලියන 14 ක් සාගින්නෙන් පෙළෙමින් දැඩි නියඟයකට මුහුණ පා සිටී. තලේබාන් අල්ලා ගැනීමෙන් පසු ප්‍රාග්ධනය විනාශවී දැවැන්ත ආර්ථික අර්බුදයක් ඇතිවෙන එක වැළැක්විය නොහැක. ඇෆ්ගනිස්ථානුවන්ට, ගෝලීය COVID-19 වසංගතයේ උග්‍ර ප්‍රතිවිපාක පාලනය කරගැනීමට එහි ජනගහනයෙන් අතිමහත් බහුතරයකට එන්නත් මාත්‍රාවන් එකක් වත් ලබා ගැනීමට නොහැකි විය. යුද්ධය, දේශගුණික විපර්යාස, සාගතය සහ රෝග අතර සිරවී සිටින ඇෆ්ගනිස්ථානයේ දුප්පතුන් සිතා ගත නොහැකි තරම් පීඩා විඳින අතර එය ඉදිරි කාලය තුළදී වඩාත් නරක අතට හැරෙන නිසා මිලියන ගණනකට විදේශයන්හි රැකවරණ සෙවීමට බල කෙරෙනු ඇතයි විශ්වාස කෙරේ.
මේ වන විටත් විදේශ ගතව සිටින මිලියන 2.5 න් අතිමහත් බහුතරය දැනට ඉරානයේ සහ පකිස්ථානයේ (මිලියන දෙකකට වැඩියෙන්) සිටී. කෙසේ වෙතත්, ධනවත් අධිරාජ්‍යවාදී රටවල පාලක පංති – ඇෆ්ගනිස්ථානය ආක්‍රමණය කළ සමහර රටවල් ඇතුළුව – ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ජනතාවට ඉටු නොකළ හැකි බලාපොරොත්තු දීම හැර වෙනත් කිසිවක් දීමට නොහැකිය. ඇෆ්ගනිස්ථාන සරණාගතයින් සඳහා ඔවුන්ගේ කාලය වෙන්කළ පමණින් ඔවුන්ගේ කිඹුල් කඳුළු වලට, ඔවුන්ගේ ත්‍යාගශීලීභාවය නිසා මුළු මහත් ලෝක ප්‍රජාවෙන්ම ප්‍රශංසා ලැබෙනු ඇතැයි ඔවුහු අපේක්ෂා කරති.